Moral sense test (Morele waarden test)

Afgelopen zaterdag stond er een heel interessant verhaal in de NRC met de titel: "De intuitieve mensenmoraal".  De Amerikaan, Marc Hauser, onderzoekt al jaren ons gevoel voor goed en kwaad. Hij stelt dat het moralisme ons ingebakken zit. Het zijn niet onze ouders, schooljuffen of de pastoor die ons verteld heeft wat we verkeerd moeten vinden, maar de evolutie heeft ons uitgerust met een soort automatische 'morele oordelen generator'.  Eraan ontkomen is onmogelijk, want onze hersenen hebben interpretaties over goed en kwaad paraat voordat we ons dat bewust zijn. Wat we er mee doen is een andere kwestie.
Het is vergelijkbaar met taal. Als je geboren wordt kun je alle talen leren en Hauser denkt dat dat ook voor alle moralen geldt. Hij vraagt zich dan ook af of je tweemoralig kan opgroeien net zoals je tweetalig kunt zijn.

Hij heeft de zogenaamde Moralitytest ontworpen waarin je een groot aantal morele dilemma's moet beantwoorden (Nederlandse versie van de test). Alle vragen gaan erover of je ervoor kiest om 5 personen het leven te redden ten koste van 1 ander persoon.  Je oordeel kun je geven op een schaal die loopt van 'verboden' via 'toelaatbaar' naar 'verplicht'. Maar de manier waarop je die ene persoon doodt varieert waardoor je anders reageert. Je krijgt geen uitslag maar je helpt mee aan zijn onderzoek. Dit onderzoek laat zien dat de resultaten altijd hetzelfde zijn, ongeacht leeftijd, taal, opleiding of geloofsovertuiging wat Hauser steunt bij de gedachte dat we een aangeboren basispakket morele waarden hebben. In gelovige kringen is men niet blij met dit onderzoek omdat het ook laat zien dat atheisten dezelfde morele scores hebben als diepgelovigen. De test wordt uitgebreid naar andere talen zoals Chinees en Russisch en zelfs  een voor een indianenstam in het Amazonegebied. Als ook al die culturen hetzelfde morele instinct vertonen wordt zijn claim een stuk sterker.

Marc Hauser - Moral minds. How nature designed our universal sense of right and wrong.